In topklinieken is het aantal complicaties vrijwel gelijk aan dat van een gemiddeld ziekenhuis. Het grote verschil zit in de snelheid van herkennen en behandelen. De dwergen over het belang van tijdigheid.
De morbiditeit en mortaliteit na chirurgisch ingrijpen is de laatste decennia dramatisch afgenomen grotendeels door betere opleiding/specialisatie, betere planning en voortschrijdende technologie. Toch verschilt de mortaliteit na een operatieve ingreep aanzienlijk tussen ziekenhuizen.
Die verschillen zitten hem niet zozeer in het (voorkomen van het) aantal complicaties. In topklinieken blijkt het aantal complicaties namelijk vrijwel gelijk te zijn aan dat van een gemiddeld ziekenhuis. Het grote verschil zit in de snelheid van herkennen en behandelen van een complicatie. In een topkliniek gebeurt dat significant sneller dan in een gemiddelde kliniek. Ook hier geldt: hoe eerder de complicatie wordt herkend en behandeld, des te beter de uitkomst voor de patiënt.
Tijdigheid
Er zijn meer voorbeelden van dit concept van ‘tijdigheid’. Zo kan in een aantal regio’s al vanuit de ambulance het PCI-team (percuteren coronaire interventieteam) opgeroepen worden als men een acuut coronair syndroom vermoedt. Datzelfde geldt voor het trombolyseprotocol bij een vermoedelijke herseninfarct. En bij een patiënt met een ernstige sepsis neemt elk uur dat je wacht met het toedienen van vocht en antibiotica, de mortaliteit met 7 procent toe. Verder kent iedereen de ‘6 minuten’ grens bij het starten van een reanimatie buiten het ziekenhuis.
Vermijdbaar
Tijdigheid is dus klinisch zeer relevant en niet voor niets een van de zes dimensies van kwaliteit: effectiviteit, veiligheid, patiëntgerichtheid, gelijkheid, efficiëntie en tijdigheid. De focus mag dus niet alleen liggen op het vermijden van complicaties (‘risk control’) , maar minstens zo belangrijk is het tijdig herkennen en behandelen van complicaties (‘managing risks’).
Naadlekkages of nabloedingen na grote (darm)chirurgie zullen over tien jaar nog steeds voorkomen, ondanks alle maatregelen om deze te voorkomen. Het echt vermijdbare zit hem in het tijdig herkennen en behandelen ervan. En dat is weer afhankelijk van hoe het 24/7 georganiseerd is in het ziekenhuis.
Om Paul Batalden (founding member IHI), te citeren: “Every system is perfectly designed to get the results it gets.”
